دوره آموزشی گراندد تئوری

دوره آموزشی گراندد تئوری شامل نحوه کدگذاری در گراندد تئوری با استفاده از نرم‌ افزار تحلیل کیفی MAXQDA بوده که طیف گسترده‌ ای از فرمت های روش‌ شناسی را پشتیبانی می‌ کند. یکی از این فرمت های روش‌ شناسی که از محبوبیت بالایی برخوردار است، تحلیل گراندد تئوری است. در زبان لاتین معروف به نظریه  Grounded Theory مطرح شده است.

نحوه کدگذاری در گراندد تئوری

کد گذاری (Coding) عبارت است از تخصیص یک کلید واژه به یک پاراگراف، متن یا قسمت کوچکی از آن. نحوه کد گذاری در گراندد تئوری از سرفصل های مهم دوره آموزشی گراندد تئوری است که در این مجموعه آموزشی توضیح داده شده است. یکی از نرم افزار تحلیل بنیادی، نرم افزار مکس کیودا است. نرم‌ افزار مکس کیودا به پژوهشگران کمک می‌ کند تا داده‌ها را الف) گردآوری (collect)، ب) سازمان‌ دهی(organize)، ج) تجزیه‌ و تحلیل(analyze)، د) مصور سازی(visualize) ی) و انتشار (publish) دهند.

نام های دیگر گراندد تئوری 

نام‌ های متفاوتی برای گراندد تئوری عنوان‌ شده است که معنی و بومی سازی آن به نوع برداشت و درک افراد از کلیدواژه های لاتین بستگی دارد. نام های دیگر گراندد تئوری عبارت‌اند از الف) نظریه داده بنیاد؛ ب) نظریه برخاسته از داده‌ها؛ ج) روش تئوری زمینه‌ای؛ د) روش پژوهش گراندد تئوری.

تحلیل گراندد تئوری

شالوده و اساس کلیدی نظریه تحلیل محتوا، بر تحلیل گراندد تئوری بنا شده است که نظریه‌ های پژوهشگر در ارتباط با یک پدیده‌ ای بر مبنای داده‌ های گردآوری‌ شده شکل‌گرفته است. به‌ عبارت‌ دیگر، از طریق گردآوری و تجزیه‌ و تحلیل داده‌ های کیفی، پژوهشگر می‌ می تواند نظریه جدیدی و نو ارائه کند که ریشه و اساس آن همان محتوای تحلیل شده است. در نتیجه، گراندد تئوری با گام بنیادی و اساسی گردآوری داده‌ ها در چارچوب یک سؤال به‌ جای هدفی است که در قالب یک سؤال مطرح شده است.  شالوده و اساس گراندد تئوری از سوی دو جامعه‌ شناس بارنی گلاسر و انسلم استراس (Barney Glaser & Anselm Strauss) در کتابشان به نام کاوشی بر نظریه بنیادین (The Discovery of Grounded Theory) شکل‌ گرفته است.

ایده آغاز پژوهش با تجزیه‌ و تحلیل داده‌ ها در نظریه بنیادین یا گراندد تئوری با هدف ایجاد نظریه جدیدی است که با روش‌ شناسی‌ های قبلی سنی در تضاد است. این نظریه در واقع نقطه مقابل روش‌ شناسی‌ های سنتی گذشته است. امروزه، گراندد تئوری تحت عنوان محبوب‌ ترین قالب روش‌ شناسی کیفی مورد استقبال بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته است. دلیل این امر شاید این است که روش تحقیق گراندد تئوری و پیاده‌ سازی آن مشاهده داده‌ ها را به روشی تازه‌ تر و پیمایش در ایده‌ های جدید در ارتباط با متون تحلیلی مکتوب فراهم می‌ سازد. البته گفته‌ های زیادی در ارتباط با فرایند نظریه بنیادین وجود دارد به‌ ویژه وقتی‌ که وارد مرحله کدگذاری (coding) می‌ شویم.

4 گام خلاصه روش گراندد تئوری

در تجزیه‌ و تحلیل گراندد تئوری، پژوهشگر اساساً داده‌ ها را در قالب مراحلی کاوش می کند. خلاصه روش گراندد تئوری را می توان در 4 گام اساسی مطرح کرد. گام های اساسی به شرح زیر است:

1- پیدا کردن تم یا مقوله‌ های تکراری از طریق بازبینی داده‌ ها؛

2- کد گذاری تم‌ های استخراجی با کلید واژه‌ ها و عبارات؛

3- گروه‌ بندی و دسته‌ بندی سلسله مراتبی / درختی کد ها در قالب مفاهیم؛

4- طبقه‌ بندی مفاهیم از طریق شناسایی روابط بین آن‌ ها؛

در نهایت، طبقه‌ بندی‌ های ایجاد شده در خلال این فرایند، روابط بین مقوله ها تعیین‌ شده و همین امر منجر به پیدایش نظریه‌ ی جدیدی می‌ گردد.

گام های اساسی گراندد تئوری

گام‌ های اساسی گراندد تئوری با استفاده از نرم‌ افزار مکس کیودا  MAXQDA  به‌منظور تحلیل داده‌ های کیفی بر اساس روش‌ شناسی تحلیل داده بنیادی در قالب اصطلاح ‘4 Cs خلاصه می‌ شود:

1-کد گذاری داده‌ ها (coding)؛

2-شخصی‌ سازی کد سیستم (customizing)؛

3- ایجاد طبقه با کد گذاری خلاقانه (category building)؛ و

4- ساخت نظریه‌ ها (constructing theories) با ابزار مکس مپ (MAXMaps).

این چهار گام اساسی فرایند تجزیه‌ و تحلیل با برای پژوهشگران با نرم‌ افزار های کیفی ازجمله مکس کیودا MAXQDA تسهیل می‌ بخشد. به‌ عبارت‌ دیگر، در روش گراندد تئوری پژوهشگر دارای آزادی در ایجاد نظریه‌ های جدید به‌ مجرد گردآوری داده‌ ها می‌ باشد. به‌ هرحال، آزادی که نظریه تحلیل بنیاد محور به پژوهشگران می‌ بخشد شاید بتوان به‌ عنوان بزرگ‌ ترین چالشی به تلقی کرد. البته وقتی‌ که در مرحله پیاده‌ سازی قرار بگیرد. در صورت عدم وجود یک ساختار دقیق و قوانین توصیف‌ شده، پژوهشگران باید به‌ تنهایی به‌ طور کامل کار کنند که غالباً به عدم قطعیت در ارتباط با چگونه دستیابی شروع فرایند تحلیل منجر می گردد. با استفاده از نرم‌ افزار مکس کیودا  MAXQDA  فرایند استفاده از نظریه گراندد تئوری بسیار شفاف‌ تر خواهد بود. از طریق نرم‌افزار مکس کیو دی ای، پژوهشگران می‌ توانند به دنبال بخش‌ هایی از داده‌ ها باشند که با فرایند کد گذاری داده‌ ها آغاز می‌گردد.

متغیرها در گراندد تئوری

در نظریه ها داده بنیادی، متغیرها به نام دیگری شناخته می شوند. اساسا در روش های تحلیل محتوا با نرم افزار های کیفی مجموعه ای از مولفه ها و مقوله ها موجود هستند که به متغیرها در گراندد تئوری معروف می باشند. متغیرها در گراندد تئوری عبارتند از: 1.عوامل علی؛ 2. پدیده اصلی؛ 3. عوامل زمینه ای؛ 4. عوامل مداخله گر؛ 5.راهبردها و 6. پیامده ها. معمولا از این طیف متغیرها در نظریه های بنیادی برای طراحی مدل استفاده می کنند. شناسایی متغیرها در گراندد تئوری از اهمیت بالایی برخوردار است و تا زمانی که پژوهشگر قادر نباشد این تفکیک ها را رعایت نماید، دیگر نمی تواند مدل پژوهش خود را ترسیم نماید.

6 ویژگی دوره آموزشی گراندد تئوری

با توجه به این‌ که درک درستی از گراندد تئوری برای دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری وجود نداشت، بر آن شدیم که یک دوره جامعی را طراحی کنیم. این دوره جامع به‌ گونه‌ ای طراحی‌ شده است که نیاز دانشجویان به منابع دیگر را به‌ طور کامل رفع نماید.

1- در این دوره نحوه کد گذاری در گراندد تئوری (کد گذاری باز، کد گذاری محوری و کد گذاری انتخابی) در نرم‌ افزار های کیفی به‌ طور کامل با ذکر مثال‌ های کاربردی آموزش داده‌ شده است. ابتدا تاریخچه گراندد تئوری در قالب مثال گراندد تئوری ذکر شده است. سپس در ارتباط با تجزیه‌ و تحلیل موازی داده‌ ها بحث شد.

2-آموزش مرحله اشباع نظری داده‌ ها (data saturation) مبتنی بر گراندد تئوری آموزش؛

3- مقایسه نظریه گراندد تئوری با نظریه گراندد تئوری ساخت‌گرایی (constructivist grounded theory)؛

4-آموزش روش تحلیل تم (Thematic analysis)؛

5-تفاوت گراندد تئوری و تحلیل محتوا

یکی از موضوعات مهم در تحلیل های مصاحبه محور و تحلیل مضمون، تفاوت گراندد تئوری و تحلیل محتوا است. در گراندد تئوری فرد مصاحبه کننده با انجام مصاحبه هایی نیمه ساختار یافته، اقدام به گردآوری مقوله ها و کد ها بر اساس تجربیات خود نموده و در واقع یک دانش جدیدی را تولید می کند. به عبارت دیگر، دانش او فرا تر از دانش فعلی موجود است. اما در تحلیل محتوا فرد می تواند با بررسی اطلاعات ثانویه اعم از مبانی نظری و ادبیات پژوهش، دستاوردهای افراد دیگر را مرور و توسعه دهد.

6- آموزش 7 مرحله اصلی تحلیل تم (Thematic analysis). کد های آشکار (manifest codes) و کد های پنهان (Latent codes) در روش گراندد تئوری (Grounded Theory) به‌ طور کامل همراه با مثال کاربردی آموزش داده‌شده است. 7 شاخص اصلی برای ارزیابی نظریه‌ های گراندد تئوری و تحلیل تم  آموزش داده‌ شده است.

حال پس از مشاهده این دوره جامع آموزش گراندد تئوری می‌توانید تحلیل کیفی با نرم‌افزارهای کیفی ازجمله مکس کیودا (MAXQDA)، اطلس تی آی(Atlas.ti) و انویوو (nvivo) را آغاز کنید.

دانلود پاورپوینت گراندد تئوری

یکی از ابزار های مفید به منظور آموزش گراندد تئوری، تهیه فایل پاورپوینت است. در این فایل آموزشی که در ادامه به صورت رایگان در اختیار شما قرار گرفته است می توانید سرفصل های آموزشی را مشاهده کنید. این سرفصل ها شامل 1. گراندد تئوری چیست؟؛ 2-منابع دیتا که خود شامل ابزارهای مصاحبه  و استفاده از اطلاعات کتابخانه ای و مقاله است؛ 3-مدل سنتی رایج در پژوهش های کیفی؛ 4- آموزش کامل روش گراندد تئوری که شامل مراحل الف) جمع آوری داده ها، ب) کد گذاری محتوا با معانی نزدیک به یکدیگر، ج) طبقه بندی مقوله ها و کدهای استخراج شده،د) ایجاد گراندد تئوری و ی) مرحله تایید میدانی نظریه به صورت میدانی. به منظور دانلود پاورپوینت گراندد تئوری به صورت رایگان می توانید گراندد تئوری به زبان ساده فرا بگیرید، اینجـــا کلیک کنید.